The post Przesłanki wykluczające zawarcie małżeństwa first appeared on Droga do szczęścia.
]]>Przepisy:
Art. 10-16 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
Do okoliczności wykluczających zawarcie małżeństwa zalicza się:
Wiek: z zasady małżeństwo mogą zawierać osoby, które ukończyły 18 lat. Istnieją jednak pewne wyjątki od tej reguły. Sąd opiekuńczy czyli sąd rodzinny (wydział rodziny i nieletnich sądu rejonowego) z ważnych powodów może zezwolić na zawarcie związku małżeńskiego kobiecie, która ukończyła 16 lat a okoliczności wykazują, że zawarcie w tym przypadku małżeństwa będzie zgodne z dobrem założonej rodziny.
W przypadku braku wydziału rodzinnego i nieletnich sprawa może zostać rozpoznana przez wydział cywilny, co wskazuje art. 568 kodeksu postępowania cywilnego.
Owo zezwolenie wydawane jest wyłącznie na wniosek kobiety, która chce zawrzeć związek małżeński. Zanim sąd rozstrzygnie sprawę powinien wysłuchać wnioskodawczyni i osoby, z którą ma zostać zwarty związek małżeński. Jeśli istnieje taka potrzeba, to należy również wysłuchać osoby bliskie przyszłych małżonków. Może się zdarzyć tak, że sąd zarządzi przeprowadzenie wywiadu środowiskowego przez kuratora sądowego, który ma na celu ustalenie warunków, w jakich żyją osoby, które ubiegają się o zezwolenie na zawarcie małżeństwa. Ważne jest, aby w postanowieniu o udzieleniu zezwolenia wskazać osobę, z którą ma zostać zawarte małżeństwo.
Postanowienie wydane przez sąd o zezwoleniu staje się skuteczne z chwilą uprawomocnienia. Zezwolenie nie może zostać uchylone ani zmienione.
Każdy z małżonków ma prawo żądać unieważnienia związku małżeńskiego, które zostało zawarte przez mężczyznę, który nie ukończył 18 lat, jak również małżeństwa zawartego przez kobietę, która bez zezwolenia sądu zawarła związek małżeński po ukończeniu 16 lat, ale przed ukończeniem lat 18 i związku małżeńskiego zawartego przez kobietę, która nie ukończyła 16 lat. Do złożenia powództwa z tego powodu uprawnieni są małżonkowie, jak również prokurator. Nie ma możliwości unieważnienia małżeństwa z powodu braku przepisanego wieku w przypadku, gdy dana osoba ten wiek osiągnęła. Żądać unieważnienia małżeństwa nie może również mąż z powodu przepisanego wieku, jeśli kobieta zaszła w ciążę.
Ubezwłasnowolnienie całkowite: W związek małżeński nie może wstąpić osoba, która jest całkowicie ubezwłasnowolniona (11 k.r.o.). Nie ma możliwości usunięcia tej przesłanki, gdyż ani sąd, ani nikt inny nie może jej znieść. Istnieje jednak możliwość wystąpienia z powództwem o unieważnienie takiego małżeństwa, jeśli jakimś przypadkiem zostało ono zawarte. Z takim powództwem może wystąpić każde z małżonków i prokurator. Zawartego małżeństwa nie będzie można unieważnić, gdy ubezwłasnowolnienie zostanie uchylone.
Choroba psychiczna: (art. 12 k.r.o.) Osoba chora psychicznie albo mająca niedorozwój umysłowy nie może zawrzeć małżeństwa. W tym przypadku sąd może zezwolić na zawarcie małżeństwa osoby, która jest dotknięta chorobą psychiczną albo niedorozwojem umysłowym. Nie może być jednak zagrożenia dla małżeństwa albo zdrowia przyszłego potomstwa. Przed wydaniem postanowienia rozstrzygającego, sąd ma obowiązek wysłuchać osobę, która o takie zezwolenie wnioskuje, jak również osobę, z którą ma zostać zawarty związek małżeński i w razie potrzeby osoby bliskie potencjalnych przyszłych małżonków. Ponadto sąd powinien zasięgnąć opinii lekarza, który jest biegłym, jeśli istnieje taka możliwość, to powinien to być psychiatra. Sąd dodatkowo może zarządzić przeprowadzenie wywiadu środowiskowego, który powinien przeprowadzić kurator sądowy, aby sprawdzić warunki, w jakich żyją osoby ubiegające się o to zezwolenie.
Zgodnie z art. 561 par. 2 i 3 kodeksu postępowania cywilnego w postanowieniu udzielającym zezwolenia na zawarcie związku małżeńskiego należy wskazać osobę, z którą wnioskodawca ma wstąpić w związek małżeński.
Nie ma możliwości unieważnienia małżeństwa po tym jak choroba ustanie. Legitymację procesową czynną w tym przypadku do wystąpienia z powództwem o unieważnienie małżeństwa z powodu przeszkody, jaką jest choroba psychiczna ma każdy z małżonków, a także prokurator.
Bigamia: Art. 13 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wskazuje, że nie może zawrzeć małżeństwa osoba, która już w takim związku pozostaje. Nie ma możliwości usunięcia tej przeszkody. Co ważniejsze kolejne zawarte małżeństwo będzie ważne, jednak osoba, która się tej bigamii dopuszcza popełnia przestępstwo i odpowiadać będzie na podstawie art. 206 kodeksu karnego. Przestępstwo zostaje popełnione tylko przez osobę, która dopuszcza się bigamii. O unieważnienie małżeństwa bigamicznego ubiegać się może każdy, kto ma w tym interes prawny, a także prokurator. Bigamicznego małżeństwa nie można unieważnić, gdy poprzednie małżeństwo ustało lub zostało unieważnione. Nie będzie to dotyczyło jednak sytuacji, gdy ustanie poprzedniego związku małżeńskiego nastąpiło w wyniku śmierci osoby, która pozostając w poprzednio zawartym związku małżeńskim, ponownie zawarła małżeństwo.
Pokrewieństwo: Przepisy prawne (art. 14 k.r.o.) nie zezwalają na zawarcie małżeństwa krewnym w linii prostej ani rodzeństwu. Osobami spokrewnionymi (krewnymi) są osoby mające wspólnego przodka. Krewnymi w linii prostej są osoby, gdzie każda pochodzi od drugiej – od swojego przodka: dziadek – córka – syn itd. Tę kwestię reguluje kodeks rodzinny i opiekuńczy, a dokładniej mówiąc art. 61(7) par. 1. W przypadku rodzeństwa, mamy do czynienia z osobami pochodzącymi od tych samych rodziców albo także pochodzącymi od jednego rodzica czyli również rodzeństwo przyrodnie, a nie tylko rodzeństwo. Warto wspomnieć, że zawarcie małżeństwa pomiędzy krewnymi w linii prostej lub pomiędzy rodzeństwem nie jest przestępstwem, ale przestępstwo stanowi dopuszczenie się do obcowania płciowego w stosunku do wstępnego, zstępnego, przysposobionego, przysposabiającego, brata lub siostry. Kazirodztwo, z czym mamy do czynienia w takim przypadku, jest zagrożone karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat (art. 201 k.k.). Nie ma możliwości usunięcia tej przeszkody. Sąd w żadnym wypadku nie może zezwolić na zawarcie związku małżeńskiego pomiędzy krewnymi, których łączy pokrewieństwo w linii prostej) jak również rodzeństwem. Wystąpić o powództwo unieważnienia mogą: prokurator i każdy, kto ma w tym jakiś interes prawny.
Powinowactwo: Związku małżeńskiego nie mogą zawrzeć także osoby, u których występuje powinowactwo w linii prostej, co reguluje art. 14 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Zgodnie z tym, co wskazuje kodeks rodzinny i opiekuńczy (art. 61 (8) par. 1 k.r.o.) poprzez zawarcie małżeństwa powstaje powinowactwo pomiędzy osobami wstępującymi w związek małżeński a krewnymi małżonka. Powinowactwo nie wygasa, nawet w przypadku, gdy ustanie małżeństwo. Powinowatymi będą np. zięć i teściowa. Stopień i linię powinowactwa ustala się zgodnie z linią pierwszego stopnia pokrewieństwa. Zakaz ten nie dotyczy powinowatych w linii bocznej. W związku z tym małżeństwo będzie można zawrzeć z rodzeństwem naszego byłego małżonka.
W tym przypadku sąd opiekuńczy będzie mógł zezwolić na za zawarcie małżeństwa między powinowatymi w linii prostej, ale jedynie z ważnych powodów. Z wnioskiem do sądu mogą się zwrócić sami zainteresowani. Przed wydaniem postanowienia, które rozstrzygnie owy wniosek, sąd zobowiązany jest do wysłuchania wnioskodawcy, jak również osoby, z którą ma zostać zawarte małżeństwo i tak jak w poprzednich przypadkach, jeśli wystąpi taka potrzeba, to również osoby bliskie przyszłych małżonków. Sąd, w tym przypadku, może wydać zarządzenie o przeprowadzenie wywiadu środowiskowego, które należeć będzie do zadań kuratora sądowego, aby ten ustalił warunki, w jakich bytują osoby ubiegające się o to zezwolenie. Oczywiście, jeśli zezwolenie zostanie wydane, to należy określić w wskazać osobę, która ma w ten związek małżeński wstąpić.
Z powództwem o unieważnienie wystąpić mogą prokurator, jak i każdy z małżonków.
Przysposobienie: (114-127 k.r.o.)Zgodnie z prawem małżeństwa nie mogą zawrzeć także ze sobą przysposobiony i przysposabiany. Kwestia dotyczy przysposobienia zarówno pełnego, jak i niepełnego. Ta przeszkoda jest nieusuwalna, czyli sąd nie może znieść tego zakazu. Tutaj sprawa przedstawia się tak samo, jak w przypadku pokrewieństwa. Samo zawarcie związku nie jest przestępstwem, ale jest nim dopuszczenie się do obcowania płciowego. Kazirodztwo, które wtedy następuje jest karalne zgodnie z podanymi przy pokrewieństwie informacjami. Złożyć powództwo o unieważnienie takiego małżeństwa może klasycznie prokurator i każdy z małżonków.
Takiego małżeństwa nie będzie można unieważnić, jeśli wspominany wcześniej stosunek ustał. Mówi o tym art. 15 par. 3 k.r.o.
Wady oświadczenia woli: Kiedy można unieważnić małżeństwo z powodu wystąpienia wad oświadczenia woli? Gdy złożone oświadczenie o wstąpieniu w małżeństwo lub oświadczenie zawarte w art. 1 par 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zostało złożone przez osobę znajdująca się w stanie, który wyłączał jej świadome działanie a co za tym idzie wyrażenie woli. Podwodem wyłączającym świadome wyrażenie woli może być, chociażby wysoka gorączka, choroba psychiczna, alkoholizm itp. Kolejnym powodem może być błąd co do tożsamości drugiej strony, z którą zawierany jest związek małżeński. Można również powoływać się na działanie pod wpływem bezprawnej groźby osób trzecich lub drugiej strony. Musi tutaj jednak wynikać z okoliczności, że osoba składająca oświadczenie miała obawy odnośnie swojej osoby lub jakiejś innej, to znaczy, że miała obawy, iż grozi jej jakieś poważne niebezpieczeństwo. Wystąpić o unieważnienie takiego małżeństwa może ten małżonek, który złożył oświadczenie woli ze wspomnianą wadą. Nie ma jednoznacznej opinii w doktrynie, co do osoby prokuratora i czy może ona składać to powództwo czy też nie. W jakim czasie można żądać unieważnienia małżeństwa powołując się na wadę oświadczenia woli? Do 6 miesięcy od ustania stanu, który wyłączał świadome działanie (wyrażenie woli), a także od momentu, w którym błąd został wykryty lub od momentu ustania obawy, który wywoływała groźba i we wszystkich tych przypadkach, przez 3 lata od momentu zawarcia małżeństwa.
Wadliwe pełnomocnictwo: Osoba, która udzieliła pełnomocnictwa tak zwany mocodawca, może ubiegać się o unieważnienie małżeństwa, które zostało zawarte przez pełnomocnika w przypadku, gdy nie było wydane zezwolenie przez sąd na złożenie oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński przez pełnomocnika. Wnioskować o unieważnienie małżeństwa można także w przypadku, gdy pełnomocnictwo nie było ważne, a także gdy zostało ono skutecznie odwołane. Nie można składać powództwa o nieważnienie takiego małżeństwa, jeśli małżonkowie podjęli wspólne pożycie. Z powództwem wystąpić może mocodawca. Kwestia możliwości wystąpienia z takim powództwem, nie jest jasna w przypadku prokuratora.
Photo by photo-nic.co.uk nic on Unsplash
The post Przesłanki wykluczające zawarcie małżeństwa first appeared on Droga do szczęścia.
]]>