Dzisiaj chciałabym przypomnieć, jakie trzeba spełnić warunki formalne, aby móc zawrzeć małżeństwo.

Przepisy: 

Art. 3 – 8 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego; 

• Złożenie lub przedstawienie dokumentów; 
• Miesięczny upływ czasu od momentu złożenia pisemnego zapewnienia kierownikowi urzędu stanu cywilnego o braku wiedzy na temat istnienia okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa; 
• Uzyskanie zaświadczenia wydanego przez kierownika urzędu stanu cywilnego; 

• Zaświadczenie wydane przez duchownego, które zawierać będzie stwierdzenie, że w jego obecności podczas zawierania związku małżeńskiego zostały złożone oświadczenia podlegające prawu wewnętrznemu kościoła albo innego związku wyznaniowego; 
• Obecność dwóch pełnoletnich świadków; 
• Publiczne oświadczenie złożone przez nupturientów przed podmiotem uprawnionym; 
• Ogłoszenie przez kierownika urzędu stanu cywilnego o zawarciu małżeństwa.  

Złożenie niezbędnych dokumentów przedślubnych: Pierwszą i niezwykle ważną kwestią, której należy dokonać jest złożenie lub przedstawienie dokumentów kierownikowi urzędu stanu cywilnego. Osoby zamierzające zawrzeć małżeństwo powinny złożyć lub przedstawić dokumenty określony w odrębnych przepisach (Prawo o aktach stanu cywilnego). Przed zawarciem związku małżeńskiego powinny zostać złożone następujące dokumenty:  

• Dokument tożsamości; 
• Pisemne zapewnienie osoby zamierzającej zawrzeć małżeństwo, że nie wie o istnieniu okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa, które jest ważne przez 6 miesięcy od daty jego złożenia; 
• Zezwolenie na zawarcie małżeństwa, jeśli wymagają tego przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. 
• Dodatkowo – w przypadku składania dokumentów konsulowi – należy złożyć odpis aktu urodzenia, a jeżeli pozostawała uprzednio w związku małżeńskim – odpis aktu małżeństwa z adnotacją o jego ustaniu, unieważnieniu albo stwierdzeniu jego nieistnienia albo odpis aktu małżeństwa z dokumentem potwierdzającym jego ustanie lub unieważnienie albo dokumentem potwierdzającym stwierdzenie nieistnienia małżeństwa; 
• W przypadku, jeśli oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński ma być złożone przez pełnomocnika, powinno zostać również złożone zezwolenie sądu na złożenie oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński przez pełnomocnika wraz z pełnomocnictwem. 

Co zawiera zapewnienie? 

• Nazwiska i imiona nupturientów, ich nazwiska rodowe, gdy jest możliwość ich ustalenia, stan cywilny, obywatelstwo, daty i miejsca urodzenia, numery PESEL, jeśli są nadane i oznaczenia przedstawionych dokumentów tożsamości; 
• Jeśli osoba zamierzająca zawrzeć małżeństwo, pozostawała wcześniej w związku małżeńskim albo stwierdzone zostało prawomocne nieistnienie małżeństwa, wskazuje się miejsce jego zawarcia; 
• Imiona, nazwiska oraz nazwiska rodowe rodziców nupturientów; 
• Informacje o wspólnych dzieciach osób zamierzających zawrzeć związek małżeński oraz oznaczenie ich aktów urodzenia i urzędu stanu cywilnego, w którym zostały sporządzone, jeśli są znane; 

• Jeśli związek małżeński, który ma zostać zawarty podlega prawa wewnętrznemu kościoła albo innego związku wyznaniowego albo związek zawarty za granicą przed konsulem lub przed osobą wyznaczoną do wykonywania funkcji konsula składa się oświadczenie o nazwisku (nazwiskach), które będą nosiły osoby zamierzające zawrzeć związek małżeński po jego zawarciu oraz oświadczenie w sprawie nazwisk, jakie będą nosiły dzieci zrodzone z tego małżeństwa; 

• Oświadczenie, że nie zachodzą przeszkody uniemożłiwiające zawarcie małżeństwa, do których należą m.in. przeszkoda wieku, przeszkoda ubezwłasnowolnienia, przeszkoda choroby psychicznej lub niedorozwoju umysłowego, przeszkoda pozostawania w związku małżeńskim, przeszkoda pokrewieństwa lub powinowactwa, przeszkoda przysposobienia (oświadczenie to jest składane pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywych zeznań);  

• Informacja o pouczeniu o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia; 
• Podpisy nupturientów oraz kierownika urzędu stanu cywilnego albo konsula przyjmującego zapewnienie.  

Do dokumentów potwierdzających ustanie, unieważnienie albo stwierdzenie nieistnienia małżeństwa należą w szczególności:  

• Odpis skrócony aktu zgonu lub odpis prawomocnego orzeczenia sądu o stwierdzeniu zgonu lub uznania za zmarłego poprzedniego małżonka; 

• Odpis prawomocnego wyroku o unieważnieniu małżeństwa; 
• Odpis prawomocnego orzeczenia sądu o rozwodzie; 
• Odpis prawomocnego orzeczenia sądu ustalającego nieistnienie małżeństwa. 

W przypadku cudzoziemców należy złożyć: 

• Zapewnienie; 

• Odpis aktu urodzenia; 
• Odpis aktu małżeństwa z adnotacją o jego ustaniu, unieważnieniu albo stwierdzeniu jego nieistnienia albo odpisu aktu małżeństwa z dokumentem potwierdzającym jego ustanie lub unieważnienie lub dokumentem potwierdzającym stwierdzenie nieistnienia małżeństwa, jeżeli pozostawał uprzednio w związku małżeńskim, a nie da się ustalić danych niezbędnych do sporządzenia aktu małżeństwa na podstawie pozostałych składanych dokumentów; 
• Dokument stwierdzający, że zgodnie z właściwym prawem może zawrzeć małżeństwo, chyba że zgodnie z Prawem prywatnym międzynarodowym można to ustalić na podstawie prawa polskiego; W przypadku, gdy dostarczenie wspomnianych dokumentów wiąże się z trudnymi do przezwyciężenia przeszkodami, sąd może zwolnić tę osobę z obowiązku ich/jego złożenia lub przedstawienia. Postępowanie te, które toczy się w trybie postępowania nieprocesowego na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego, inicjuje osoba, która jest zobowiązana do złożenia dokumentu. 

Okres oczekiwania: oznacza, że małżeństwo nie może zostać zawarte przed upływem miesiąca od dnia, w którym nupturienci złożyli kierownikowi urzędu stanu cywilnego pisemne zapewnienie, że nie wiedzą o istnieniu okoliczności wyłączających zawarcie tego małżeństwa. Kierownik urzędu stanu cywilnego może jednak zezwolić na zawarcie małżeństwa przed upływem tego okresu, jeśli przemawiają za tym szczególnego względy. W przepisach nie ma jednak informacji na temat tego, o jakiego rodzaju szczególne względy chodzi. W przypadku odmowy wydania zezwolenia na wcześniejsze zawarcie małżeństwa, kierownik urzędu stanu cywilnego zobowiązany jest swoją decyzję pisemnie uzasadnić. Powinien w uzasadnieniu wskazać przyczyny odmowy. Wnioskodawca może złożyć do sądu rejonowego właściwego ze względu na siedzibę urzędu stanu cywilnego wniosek o kontrolę odmowy, czy okoliczności przedstawione przez kierownika urzędu stanu cywilnego są uzasadnione dla wydania odmowy dokonania czynności. Wniosek do sądu należy złożyć w terminie 14 dni od dnia doręczenia odmowy wydanej przez kierownika urzędu stanu cywilnego.  

Zaświadczenie wydane przez kierownika urzędu stanu cywilnego: Zaświadczenie to dotyczy osób, które zamierzają zawrzeć małżeństwo podlegające prawu wewnętrznemu kościoła albo innego związku wyznaniowego albo zawierane przez obywateli polskich za granicą przed konsulem lub osobą wyznaczoną do wykonywania funkcji konsula, kierownik urzędu stanu cywilnego wydaje zaświadczenie stwierdzające brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa oraz treść i datę złożonych przed nim oświadczeń w sprawie nazwisk przyszłych małżonków i ich dzieci, które jest ważne przez 6 miesięcy od dnia jego wydania.  Kierownik urzędu stanu cywilnego odmówi przyjęcia oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński lub wydania zaświadczenia stwierdzającego brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa, gdy dowie się o istnieniu okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa. Gdy będzie miał on jednak wątpliwości, czy dana okoliczność wyłącza zawarcie małżeństwa, wtedy zwróci się do sądu o rozstrzygnięcie, czy dane małżeństwo może zostać zawarte.  

Pełnomocnictwo do zawarcia związku małżeńskiego: Oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński powinno zostać złożone osobiście, jednak w wyjątkowych sytuacjach oświadczenie może złożyć w naszym imieniu pełnomocnik. Aby móc tego dokonać, wcześniej należy uzyskać zgodę sądu. Zgoda taka może być wydana jedynie z ważnych powodów. Pełnomocnictwo takie powinno być udzielone na piśmie z podpisem urzędowo poświadczonym i powinno wymieniać osobę, z którą ma zostać zawarte.  

Zawarcie związku małżeńskiego – forma: Zawarcie małżeństwa przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego wymaga publicznego złożenia oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński w obecności dwóch pełnoletnich świadków. Kierownik urzędu stanu cywilnego najpierw pyta mężczyznę i kobietę, czy zamierzają zawrzeć ze sobą małżeństwo i w momencie, gdy oboje udzielą na to pytanie twierdzącej odpowiedzi, wtedy wzywa ich do złożenia oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński i złożenia oświadczeń w sprawie nazwisk małżonków i ich dzieci. Oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński wygląda następująco:  

Świadomy/świadoma praw i obowiązków wynikających z zawarcia małżeństwa uroczyście oświadczam, że wstępuję w związek małżeński z (imię i nazwisko osoby, z którą wstępujemy w związek małżeński) i przyrzekam, że uczynię wszystko, aby nasze małżeństwo było zgodne, szczęśliwe i trwałe.  

Oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński można złożyć w następujący sposób:  

• Odczytanie na głos oświadczenia; 
• Powtórzenie treści oświadczenia za kierownikiem urzędu stanu cywilnego; 
• W przypadku osoby niemogącej mówić, poprzez podpisanie protokołu przyjęcia oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński.  

Po złożeniu oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński przez osoby zawierające związek małżeński, kierownik urzędu stanu cywilnego ogłasza, że wskutek zgodnych oświadczeń obu stron małżeństwo zostało zawarte.  

Obowiązki duchownego:   

Przyjrzyjmy się teraz temu, jakie obowiązki spoczywają na duchowym. Na początku warto podkreślić, że niewypełnienie obowiązków przez duchownego może skończyć się odmową urzędnika wystawienia aktu małżeństwa, a co za tym idzie brak zawarcia małżeństwa świeckiego. Niezawarcie małżeństwa w świetle prawa nie będzie też rodziło żadnych skutków cywilnych i nie będzie podlegać pod regulację chociażby Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, chociaż będzie ono zawarte w ramach danego prawa wyznaniowego. Pamiętajmy, że na chwilę obecną można zawierać związki małżeńskie podlegające prawu wewnętrznemu kościoła albo innego związku wyznaniowego, które wywołuje skutki, takie jak małżeństwo cywilne – wywołuje te same skutki.  

Obowiązki duchownego można podzielić na dwa etapy, które będą występować w różnym czasie. Pierwszy z obowiązków rodzi się przed odebraniem od nupturientów oświadczeń woli o wstąpieniu przez nich w związek małżeński. Wtedy duchowny powinien otrzymać od przyszłych małżonków zaświadczenia stwierdzające brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa. Zaświadczenie powinno zostać sporządzone przez kierownika urzędu stanu cywilnego zgodnie z wytycznymi podanymi wcześniej. Drugi obowiązek powstaje już po odebraniu oświadczeń woli o wstąpieniu w związek małżeński, kiedy to duchowny powinien sporządzić zaświadczenie stwierdzające, że oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński zostały złożone w jego obecności przy zawarciu związku małżeńskiego podlegającego prawu wewnętrznemu kościoła labo innego związku wyznaniowego. Zaświadczenie powinno zostać podpisane przez duchownego, małżonków i dwóch pełnoletnich świadków. Po sporządzeniu takiego oświadczenia duchowny powinien je przekazać do urzędu stanu cywilnego przed upływem 5 dni od dnia zawarcia małżeństwa. Trzeba pamiętać, że przy obliczaniu tego terminu, nie bierze się pod uwagę dni uznawanych ustawowo za wolne od pracy.  

Istnieje również wyjątek od ogólnych zasad zawierania małżeństw, który polega na tym, że w przypadku wystąpienia niebezpieczeństwa grożącego bezpośrednio życiu jednej ze stron nupturienci będą wtedy zwolnieni z obowiązku przedłożenia dokumentów niezbędnych do zawarcia małżeństwa, jak również od zachowania miesięcznego okresu oczekiwania na zawarcie małżeństwa.  

Photo by Gades Photography on Unsplash

The post Warunki formalne zawarcia małżeństwa first appeared on Droga do szczęścia.