Tak naprawdę, to poza jakimś tylko wyobrażeniem na ten temat, to nie spotkałam się jeszcze z tym, żeby ktoś uświadamiał przyszłych małżonków o ich prawach i obowiązkach wynikających z mocy prawa… No, może na jakichś nauczkach przedmałżeńskich, ale one chyba mają trochę inny wydźwięk.  Zapewne wiesz, że istnieje coś takiego, jak Kodeks rodzinny i opiekuńczy, który reguluje wiele spraw związanych z rodziną. To właśnie tam, są przedstawione małżeńskie prawa i obowiązki.

Prawa i obowiązki pojawiają się wraz z zawarciem związku małżeńskiego. To właśnie ten kodeks, gwarantuje małżonkom równość zarówno praw, jak i obowiązków.

A ty znasz swoje prawa? Przyjrzyjmy się im zatem.

Uprawnieniami małżonków są: rozstrzyganie o istotnych sprawach rodziny, korzystanie ze wspólnego mieszkania, wspólnych rzeczy, z majątku współmałżonka i wypracowanych przez niego środków finansowych, możliwość wzajemnej reprezentacji – w określonych przypadkach. Z kwestii bardziej przyziemnych, aczkolwiek jak niezwykle ważnych, to przysługuje im prawo do wzajemnego szacunku i możliwości uzyskania pomocy od współmałżonka.

Czy te wszystkie określenia nam coś mówią? Raczej na pierwszy rzut oka – niewiele. Spróbujmy więc sobie wyjaśnić, o co w tym wszystkim chodzi.

Mówiąc o rozstrzyganiu o istotnych sprawach rodziny, mamy na myśli wspólne podejmowanie decyzji względem siebie samych, ale także rodziny, którą zdecydowali się założyć. Na zakres istotnych spraw rodziny składają się różne sprawy, m.in. sprawy spoza życia codziennego, do których zaliczymy: np. wybór imion dla narodzonych dzieci, podjęcie decyzji o adopcji dziecka. Do tych spraw należeć również będą kwestie majątkowe czyli np. podjęcie decyzji o zakupie mieszkania, wybudowaniu domu czy rozdysponowania wspólnych oszczędności. Każdy z małżonków ma za to przywilej samodzielnego podejmowania decyzji w sprawach z zakresu z życia codziennego czyli generalnie sprawach „nie (tak bardzo) istotnych” :). Małżonkowie mogą również samodzielnie podejmować decyzje istotne, ale w takich sprawach, które nie dotyczą rodziny.

Warto jednak podkreślić, co można zrobić w przypadku, gdy małżonkowie na jakiejś płaszczyźnie nie znajdują porozumienia? Mogą się wtedy zwrócić do sądu o pomoc w rozstrzygnięciu kwestii spornej. Może to i dobre rozwiązanie, ale już widzę, jak udane musi być małżeństwo, które „trudne sprawy” załatwia przez sąd.

Kolejnym prawem małżonków jest korzystanie ze wspólnego mieszkania i przedmiotów urządzenia domowego, które polega na tym, że w przypadku, gdy jeden z małżonków ma uprawnienie do korzystania z mieszkania, to oznacza, że drugi małżonek ma takie samo prawo do korzystania z niego. Musi jednak występować cel, którym jest zaspokojenie potrzeb rodziny. Czyli w przypadku, gdy Mieszkanie będzie wynajmowane, wtedy nie będzie ono służyło zaspokajaniu potrzeb rodziny i małżonek nie będzie miał do niego prawa. Nie wolno tego prawa mylić z nabyciem prawa majątkowego do mieszkania, bo do tego nie do chodzi czyli majątek drugiego z małżonków się nie zwiększa. Uprawnienie to pojawia się wraz z zawarciem związku małżeńskiego i ustaje także wraz z ustaniem małżeństwa lub orzeczeniem separacji.

Zawarcie małżeństwa uprawnia – oprócz korzystania z mieszkania – także do korzystania z przedmiotów urządzenia domowego. Tutaj znowu pojawia się warunek zaspokajania przy ich pomocy potrzeb rodziny. W tym przypadku uprawnienie do korzystania nie jest równoznaczne z nabyciem własności.  Uprawnienie to powstaje wraz z zawarciem małżeństwa i ustaje w przypadku jego ustania i gdy zostaje orzeczona separacja. Jeśli przedmiot zmieni swoje przeznaczenie i nie będzie w dalszym ciągu służył zaspokajaniu potrzeb rodziny, wtedy też to uprawnienie przestanie obowiązywać.

Przepisy nadają małżonkom możliwość wzajemnej reprezentacji. Jest to przedstawicielstwo, które nie wymaga specjalnego (dodatkowego) pełnomocnictwa, gdyż te wynika z ustawy. Aby jednak móc się nim posługiwać, muszą wystąpić łącznie trzy warunki. Po pierwsze małżonkowie muszą pozostawać we wspólnym pożyciu. Po drugie musi wystąpić przemijająca przeszkoda tzn. jedne z małżonków tymczasowo nie będzie mógł sprawować zarządu majątkiem i po trzecie małżonek, którego dotyczy przeszkoda nie powinien wyrazić względem działania drugiego sprzeciwu, co do tego zarządu. Jeśli te warunki zostaną spełnione, to małżonek reprezentujący będzie mógł m.in. pobierać należności przypadające małżonkowi, zarządzać samodzielnie wspólnym majątkiem, a nawet osobistym swojego małżonka i zarządzać jego firmą. Warto podkreślić, że sprzeciw współmałżonka będzie skuteczny względem osób trzecich, tylko wtedy, gdy ta osoba o tym sprzeciwie wiedziała, więc generalnie trzeba uważać ;).

Przerobiliśmy już tę przyjemniejszą część, jaką są prawa, to teraz przejdźmy do obowiązków. Jakie zatem małżonkowie mają względem siebie obowiązki? Do obowiązków małżonków należą:

• wspólne pożycie,  
• wzajemna pomoc, 
• wierność, 
• wzajemna lojalność, 
• przyczynianie się do zaspokajania potrzeb rodziny,  
• wzajemna reprezentacja w razie przemijającej przeszkody dotyczącej jednego z małżonków i  
• współdziałanie dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli. 

Jednym z obowiązków jest obowiązek wspólnego pożycia, którego znaczenie może wydawać się banalne na pierwszy rzut oka, ale czy wszyscy wiedzą, o co tak naprawdę w tym chodzi, to nie wiem. Generalnie ten obowiązek jest istotą i celem samego małżeństwa. Na wspólne pożycie składają się 3 więzi – gospodarcza, duchowa (emocjonalna) i fizyczna. Więzią gospodarczą jest wspólne zamieszkanie, wspólne podejmowanie decyzji finansowych i majątkowych, wspólne dysponowanie środkami, dzielenie się obowiązkami domowymi itp. Więzią duchową jest darzenie się wzajemnym uczuciem, wykazywanie się szacunkiem do współmałżonka, potrzeba bliskości, lojalności, troski itp. Więzią fizyczną jest pożycie fizyczne czyli współżycie seksualne, które jest równie istotne, co pozostałe więzi.

Pożycie małżeńskie będzie również istniało nawet, gdy nie wszystkie z więzi zostaną nawiązane przez małżonków, np. małżonkowie nigdy ze sobą nie zamieszkają, ale wszystkie inne powstaną. Pożycie w dalszym ciągu będzie uznawane za istniejące, gdy nie wszystkie z nich będą utrzymywane. Np. z powodu choroby jednego z małżonków, przestaną ze sobą współżyć, nie będzie to oznaczało jeszcze rozpadu wspólnego pożycia, bo przecież wszystkie pozostałe będą dalej utrzymywane.

Małżonkowie mają obowiązek współdziałać dla dobra rodziny, to znaczy, że powinni wspólnie podejmować działania zmierzające do zapewnienia stworzonej przez nich rodzinie najlepszych warunków. Oczywiście, chodzi tutaj o pozyskiwanie środków na utrzymanie rodziny, podział obowiązków, troskę i dbanie o gospodarstwo domowe, wspólne zasady wychowywania dzieci itp.  

Kolejnym obowiązkiem jest przyczynianie się do zaspokajania potrzeb rodziny polegające na tym, że każdy z małżonków ma obowiązek przyczyniać się do zaspokajania potrzeb swojej rodziny według swoich sił oraz swoich możliwości zarobkowych i majątkowych. Chodzi o to, że każdy z małżonków powinien starać się pozyskiwać środki adekwatnie do swoich możliwości. Co oznacza, że nie każdy musi wyłożyć taką samą kwotę na utrzymanie rodziny. Co więcej, nie muszą to być w ogóle środki finansowe. Do zaspokajania potrzeb rodziny potrzebne są przecież także osobiste starania poczynione w związku z wychowaniem dzieci lub polegające na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym. Czynności te mogą wypełniać ten obowiązek częściowo lub w całości, a tym samym zastępować wkład finansowy.

Należy pamiętać, że w sytuacji, gdy małżonek nie będzie wypełniał swojo obowiązku, to znowu drugi może zwrócić się o wsparcie do sądu. Wtedy sąd może nakazać, aby wynagrodzenie za pracę czy też inne należności tego małżonka były w całości lub części przekazywane do rąk drugiego z współmałżonków. Warunkiem do tego jest pozostawanie małżonków we wspólnym pożyciu. W przypadku ustania pożycia w trakcie trwania nakazu, o przekazywaniu całości bądź części środków nakaz będzie trwał nadal, ale każdy z małżonków będzie mógł zwrócić się do sądu z winsokiem o zmianę lub uchylanie tego nakazu.

A jak wygląda sytuacja u was? Jak dzielicie swoje prawa i obowiązki? Wiedzieliście, że małżonkowie względem siebie mają prawa i obowiązki? Piszcie w komentarzach.

Napiszcie proszę, czy decydując się na małżeństwo, wiedzieliście o tym, jakie są Wasze prawne prawa i obowiązki? Czy przed zdecydowaniem się na małżeństwo rozważaliście jakie są za i przeciw?

Photo by Sweet Ice Cream Photography on Unsplash

The post Prawa i obowiązki małżonków first appeared on Droga do szczęścia.

Zawierając małżeństwo, małżonkowie nabywają różne uprawnienia. Oprócz uprawnień spadają na nich także różne obowiązki. Pozycja małżonków jest równa, a co za tym idzie, mają względem siebie równe zarówno prawa, jak i obowiązki.  

Co zatem należy do praw małżonków?  

Przepisy: 

Art. 23 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego;
Art. 24 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego;
Art. 28(1) Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego;
Art. 29 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego;
Art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego;
Art. 28 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Małżonkowie mogą wspólnie:  

• rozstrzygać o istotnych sprawach rodziny,  
• korzystać ze wspólnego mieszkania,  
• korzystać z majątku swojego małżonka i wypracowanych przez niego środków finansowych, 
• korzystać ze wspólnych rzeczy,  
• wzajemnie się reprezentować w razie przemijającej przeszkody dotyczącej jednego z małżonków, a ponadto
• mają prawo do wzajemnego szacunku i 
• uzyskania pomocy od drugiego małżonka.  

Do obowiązków małżonków należą:  

• wspólne pożycie,  
• wzajemna pomoc, 
• wierność, 
• wzajemna lojalność, 
• przyczynianie się do zaspokajania potrzeb rodziny,  
• wzajemna reprezentacja w razie przemijającej przeszkody dotyczącej jednego z małżonków i  
• współdziałanie dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli. 

Omówmy teraz każdą pozycję pokrótce z osobna. 

Prawa: 

Rozstrzyganie o istotnych sprawach rodziny: to znaczy, że małżonkowie powinni wspólnie podejmować istotne decyzje dotyczące ich samych, a także rodziny, którą założyli. Do istotnych spraw należą między innymi sprawy spoza życia codziennego, czyli dotyczące np. kwestii osobistych, do których należeć będą: wybór imion dla dzieci, decyzja o adoptowaniu dziecka; i majątkowych, które będą dotyczyć np. rozdysponowywania wspólnych oszczędności albo zakupu mieszkania. Każdy z małżonków może natomiast samodzielnie podejmować decyzje w nieistotnych sprawach dotyczących rodziny oraz w istotnych sprawach, ale niedotyczących rodziny.  

W przypadku braku porozumienia w istotnej sprawie dotyczącej rodziny każdy z małżonków może zwrócić się do sądu o pomoc w rozstrzygnięciu spornej kwestii.  

Korzystanie ze wspólnego mieszkania i przedmiotów urządzenia domowego: Jeśli jeden z małżonków ma uprawnienia do korzystania z mieszkania, to takie samo prawo do korzystania z mieszkania przysługuje drugiemu małżonkowi w celu zaspokojenia potrzeb rodziny. Nie jest to jednak równoznaczne z nabyciem prawa majątkowego do tego mieszkania, a co za tym idzie nie zwiększa się przez to majątek małżonka korzystajacego z mieszkania. Wraz z zawarciem związku małżeńskiego, małżonek nabywa prawo osobiste, polegające na uprawnieniu do korzystania z lokalu współmałżonka. W związku z tym, uprawnienie to wygaśnie, gdy małżeństwo ustanie lub zostanie orzeczona separacja. W przypadku, gdy mieszkanie nie będzie dłużej wykorzystywane do zaspokajania potrzeb rodziny, wtedy też małżonek nie będzie miał prawa do korzystania z lokalu. 

Zawarcie małżeństwa daje małżonkowi również prawo do korzystania z przedmiotów urządzenia domowego pod warunkiem, że służą one do zaspokajania potrzeb rodziny. Tutaj również, korzystanie nie oznacza nabycia własności tych urządzeń. Uprawnienie do korzystania z przedmiotów urządzenia domowego wygasa z chwilą ustania małżeństwa, orzeczenia separacji i w przypadku zmiany przeznaczenia przedmiotu tzn. gdy nie będzie on dłużej służył do zaspokajania potrzeb rodziny a np. zostanie przeznaczony do innego celu. 

Wzajemna reprezentacja: Zawarte w przepisach nadane małżonkom przedstawicielstwo ustawowe polega na tym, że małżonek może bez osobnego pełnomocnictwa działać za drugiego małżonka. Jednak, aby mogło to nastąpić muszą być spełnione łącznie trzy przesłanki. Małżonkowie muszą pozostawać we wspólnym pożyciu. Musi wystąpić przemijająca przeszkoda dotycząca jednego z małżonków, czyli jeden z małżonków tymczasowo nie może sprawować zarządu majątkiem. Trzecią przesłanką jest to, że małżonek, którego dotyczy przeszkoda, nie wyraził sprzeciwu co do zarządu majątkiem przez drugiego małżonka. Gdy te należności zostaną spełnione, wtedy współmałżonek może np. pobierać należności przypadającego jego małżonkowi. W takim przypadku małżonek może zarządzać samodzielnie wspólnym majątkiem, a także majątkiem osobistym swojego współmałżonka, a nawet zarządzać jego przedsiębiorstwem.  

Sprzeciw współmałżonka jest skuteczny względem osób trzecich, tylko wtedy gdy one o jego sprzeciwie wiedziały. 

Obowiązki:  

Obowiązek wspólnego pożycia: Ten obowiązek jest istotą i celem małżeństwa, dlatego warto podkreślić, co się na niego składa. Na wspólne pożycie składają się trzy dziedziny: gospodarcza, duchowa (emocjonalna) i fizyczna.  

Poprzez więź gospodarczą rozumie się wspólne zamieszkanie, wspólne podejmowanie decyzji finansowych i majątkowych, wspólne dysponowanie środkami, dzielenie się obowiązkami domowymi itp. Więzią duchową jest darzenie się wzajemnym uczuciem, wykazywanie się szacunkiem do współmałżonka, potrzeba bliskości, lojalności, troski itp. Więzią fizyczną jest pożycie fizyczne czyli współżycie seksualne.  

Pożycie małżeńskie będzie utrzymywane także, gdy nie wszystkie ze składających się na pożycie więzi zostały nawiązane przez małżonków. Pożycie będzie uznawane za istniejące również w przypadku nieutrzymania wszystkich więzi, np. gdy małżonkowie z powodów zdrowotnych nie będą współżyli ze sobą, ale będą między nimi utrzymane inne więzi.  

Obowiązek współdziałania dla dobra rodziny: Dla dobra rodziny małżonkowie powinni współdziałać czyli wspólnie podejmować działania, które zmierzają do zapewnienia stworzonej rodzinie najlepszej sytuacji. Chodzi o pozyskiwanie środków na utrzymanie rodziny, podział obowiązków, troskę i dbanie o gospodarstwo domowe, wspólne zasady wychowywania dzieci itp.  

Obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny: Każdy z małżonków ma obowiązek przyczyniać się do zaspokajania potrzeb swojej rodziny według swoich sił oraz swoich możliwości zarobkowych i majątkowych. Chodzi o to, że każdy z małżonków powinien starać się pozyskiwać środki adekwatnie do swoich możliwości. Co oznacza, że nie każdy musi wyłożyć taką samą kwotę na utrzymanie rodziny. Co więcej, nie muszą to być w ogóle środki finansowe. Do zaspokajania potrzeb rodziny potrzebne są również osobiste starania poczynione w związku z wychowaniem dzieci lub polegające na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym, które mogą wypełniać ten obowiązek częściowo lub w całości, a tym samym zastępować wkład finansowy. W sytuacji, gdy jeden z małżonków nie będzie wypełniał tego obowiązku, wtedy drugi współmałżonek może zwrócić się do sądu o wsparcie i wtedy sąd może nakazać, aby wynagrodzenie za pracę czy też inne należności tego małżonka były w całości lub części przekazywane do rąk drugiego z współmałżonków. Warunkiem do tego jest jednak pozostawanie małżonków we wspólnym pożyciu. W przypadku ustania pożycia w trakcie trwania nakazu, o przekazywaniu całości bądź części środków nakaz będzie trwał nadal, ale każdy z małżonków może wystąpić do sądu o zmianę lub uchylenie tego nakazu.   

Photo by rawpixel on Unsplash

The post Prawa i obowiązki małżonków first appeared on Droga do szczęścia.