The post Powództwo o unieważnienie małżeństwa first appeared on Droga do szczęścia.
]]>Przepisy:
Art. 17 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego,
Art. 10-16 Kodeksu rodzinnego I opiekuńczego;
Istnieje możliwość wytoczenia powództwa o unieważnienie małżeństwa. To powództwo można wytoczyć na podstawie określonych w kodeksie przesłanek, które stanowią katalog zamknięty.
Unieważnianiem małżeństw zajmuje się sąd okręgowy, a posiedzenia odbywają się przy drzwiach zamkniętych. Istnieje możliwość publicznego przeprowadzenie sprawy, gdy będą żądać tego małżonkowie, a sąd uzna, że jawność tej sprawy nie zagraża moralności. Wyro w tym przypadku kształtuje nowy stan prawny czyli jest wyrokiem konstytutywnym i jest skuteczne względem małżonków i osób trzecich (erga omnes) i co do zasady wywołuje skutki ex tunc czyli z mocą wsteczną – od początku trwania małżeństwa i uznaje się wtedy, ze małżeństwo nigdy nie zostało zawarte. Do dzieci i do majątku stosuje się przepisy o rozwodzie.
Orzekając unieważnienie małżeństwa sąd zobowiązany jest do orzeczenia, czy małżeństwo zostało zawarte przez któregoś z małżonków w złej wierze. Jeśli tak, to sąd powinien wskazać małżonka przez którego zostało zawarte małżeństwo w złej wierze. Takim małżonkiem będzie ten małżonek, który wiedział, że istnieją okoliczności wyłączające możliwość zawarcia małżeństwa w chwili jego zawarcia. Bzie on w tym przypadku traktowany jako małżonek winny rozpadu pożycia małżeńskiego.
Pierwszą z przesłanek jest wiek. W tym przypadku unieważnienie małżeństwa może każdy z małżonków oraz prokurator w momencie, gdy związek małżeński zawarł mężczyzna, który nie ukończył 18 lat i kobietę, która nie ukończyła lat16 albo też bez zezwolenia sądu wstąpiła w związek małżeński po ukończeniu 16 lat a przed ukończeniem lat 18. Nie ma możliwości unieważnienia małżeństwa z tego powodu, jeśli małżonek w chwili złożenia powództwa ten wiek osiągnął. Nie może też żądać unieważnienia takiego związku mąż, jeśli kobieta zaszła w ciążę.
Drugą przeszkodą jest ubezwłasnowolnienie całkowite. Taka osoba nie może zawrzeć małżeństwa i jeśli do tego doszło, to unieważnienia takiego związku małżeńskiego może zarówno każde z małżonków, jak i prokurator. Jeśli takie ubezwłasnowolnienie zostanie uchylone, to unieważnienie małżeństwa na tej podstawie nie będzie możliwe.
Przeszkodą nr 3 jest choroba psychiczna. Osoba dotknięta chorobą psychiczną albo niedorozwojem umysłowym nie powinna zawrzeć małżeństwa, jeśli jednak do tego dojdzie, to każdy z małżonków i prokurator mogą żądać unieważnienia tego małżeństwa. Będzie tak również w przypadku, gdy do takiego małżeństwa doszło we wspomnianych wcześniej przypadkach bez zezwolenia sądu, gdy stan zdrowia lub umysłu nie zagraża małżeństwu ani zdrowiu przyszłego potomstwa i jeśli osoba dotknięta chorobą lub niedorozwojem nie jest ubezwłasnowolniona całkowicie. Nie będzie także możliwości unieważnienia takiego małżeństwa, w przypadku, gdy choroba psychiczna ustanie.
Bigamia jest kolejnym przypadkiem, kiedy pojawi się możliwość unieważnienia małżeństwa.
Unieważnienia małżeństwa na tej podstawie można, gdy małżonek pozostaje w poprzednio zawartym związku. Powództwo może złożyć każdy, kto ma w tym interes prawny i prokurator. Nie można unieważnić małżeństwa z powodu pozostawania przez jednego z małżonków w poprzednio zawartym związku małżeńskim, jeżeli poprzednie małżeństwo ustało lub zostało unieważnione. Można jednak wytoczyć powództwo o unieważnienie małżeństwa, gdy ustanie małżeństwa nastąpiło przez śmierć osoby, która zawarła ponownie związek małżeński, gdy pozostawała w poprzednio zawartym związku małżeńskim.
Pokrewieństwo jest kolejną podstawą do wytoczenia powództwa o unieważnienie małżeństwa w przypadku zawarcia małżeństwa przez krewnych w linii prostej i rodzeństwo. Z powództwem wystąpić może każdy, kto ma w tym interes prawny i prokurator.
Kolejną przesłanką umożliwiającą złożenie powództwa o ustalenie unieważnienia małżeństwa jest powinowactwo. Dotyczy to osób, które zawarły związek małżeński przez powinowatych w linii prostej, którzy nie uzyskali zgody sądu na zawarcie takiego małżeństwa. Z powództwem wystąpić może każde z małżonków i prokurator.
Przy zawarcia małżeństwa w przypadku przysposobienia (przysposabiającego z przysposobionym) z powództwem może wystąpić może każdy z małżonków i prokurator. Nie można unieważnić takiego małżeństwa nie można, gdy ustał stosunek przysposobienia.
Również w przypadku wad oświadczenia woli istnieje możliwość wystąpienia z powództwem o unieważnienie związku małżeńskiego, jeżeli oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński lub wymagane oświadczenie z art. 1 par. 2 zostaną złożone: przez osobę, która znajdowała się w stanie wyłączającym wiadome wyrażenie woli i nie ważne jest, czym to zostało spowodowane, jak również pod wpływem błędu co do tożsamości drugiej strony, a także gdy zostaną złożone pod wpływem bezprawnej groźby drugiej strony lub osoby trzeciej, gdy z okoliczności wynika, że osoba składająca oświadczenie woli mogła się obawiać o to, że jemu lub innej osobie grozi poważne niebezpieczeństwo osobiste. Unieważnienia może żądać małżonek, który złożyć oświadczenie woli dotknięte wadą i prokurator. Nie będzie można jednak tego żądać po upływie 6 miesięcy od ustania stanu wyłączającego świadome wyrażenie woli, a także od wykrycia błędu lub ustania obawy, która była wywołana groźbą, gdy od tego momentu upłynie. Nie będzie również możliwe powoływanie się na tę przesłankę po upływie 3 lat od daty zawarcia małżeństwa, które dotyczy każdego z wymienionych przypadków.
Ostatnią przesłanką jest wadliwe pełnomocnictwo. Będzie to dotyczyło przypadku, w którym małżeństwo zostało zawarte przez pełnomocnika, gdy stało się to bez zezwolenia sądu na złożenie oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński przez pełnomocnika lub gdy pełnomocnictwo zostało skutecznie odwołane. Unieważnia domagać się może mocodawca i prokurator, choć tak jak w przypadku wad oświadczenia woli, kwestia składania powództwa przez prokuratora jest sporna. Nie będzie można żądać unieważnienia małżeństwa z tego powodu, jeśli małżonkowie podejmą wspólne pożycie.
Należy też pamiętać, że co do zasady nie ma możliwości unieważnienia małżeństwa po jego ustaniu. Małżeństwo ustanie w przypadku: śmieci małżonka, rozwodu i uznania jednego z małżonków za zmarłego. Są dwa przypadki, gdy można żądać unieważnienia małżeństwa pomimo jego ustania i dotyczą one: występującego między małżonkami pokrewieństwa i pozostawania jednego z małżonków w zawartym uprzednio związku (w chwili zawarcia małżeństwa).
A jak wygląda sprawa w przypadku śmierci małżonka?
Dla unieważnienia małżeństwa ma znaczenie moment śmierci małżonka. Gdy śmierć nastąpiła przed zawarciem powództwa, to wtedy nie można (co do zasady) unieważnić małżeństwa. Jest jednak od tego pewien wyjątek, który dotyczy małżeństw zawartych polegających na przeszkodzie pokrewieństwa lub bigamii.
Jeśli jednak śmierć małżonka nastąpiła po wytoczeniu powództwa, to wtedy postępowanie może być kontynuowane, ale znaczenie będzie miał fakt, który z małżonków umarł. Gdy śmierć będzie dotyczyła małżonka, który owo powództwo wtoczył, to wtedy unieważnienia będą mogli domagać się jego zstępni. Z drugim przypadku czyli gdy będziemy mieli do czynienia ze śmiercią małżonka, którego powództwo dotyczyło, to w jego miejsce wstąpi kurator, który zostanie ustanowiony przez sąd.
Photo by Eric Ward on Unsplash
The post Powództwo o unieważnienie małżeństwa first appeared on Droga do szczęścia.
]]>The post Przesłanki wykluczające zawarcie małżeństwa first appeared on Droga do szczęścia.
]]>Przepisy:
Art. 10-16 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
Do okoliczności wykluczających zawarcie małżeństwa zalicza się:
Wiek: z zasady małżeństwo mogą zawierać osoby, które ukończyły 18 lat. Istnieją jednak pewne wyjątki od tej reguły. Sąd opiekuńczy czyli sąd rodzinny (wydział rodziny i nieletnich sądu rejonowego) z ważnych powodów może zezwolić na zawarcie związku małżeńskiego kobiecie, która ukończyła 16 lat a okoliczności wykazują, że zawarcie w tym przypadku małżeństwa będzie zgodne z dobrem założonej rodziny.
W przypadku braku wydziału rodzinnego i nieletnich sprawa może zostać rozpoznana przez wydział cywilny, co wskazuje art. 568 kodeksu postępowania cywilnego.
Owo zezwolenie wydawane jest wyłącznie na wniosek kobiety, która chce zawrzeć związek małżeński. Zanim sąd rozstrzygnie sprawę powinien wysłuchać wnioskodawczyni i osoby, z którą ma zostać zwarty związek małżeński. Jeśli istnieje taka potrzeba, to należy również wysłuchać osoby bliskie przyszłych małżonków. Może się zdarzyć tak, że sąd zarządzi przeprowadzenie wywiadu środowiskowego przez kuratora sądowego, który ma na celu ustalenie warunków, w jakich żyją osoby, które ubiegają się o zezwolenie na zawarcie małżeństwa. Ważne jest, aby w postanowieniu o udzieleniu zezwolenia wskazać osobę, z którą ma zostać zawarte małżeństwo.
Postanowienie wydane przez sąd o zezwoleniu staje się skuteczne z chwilą uprawomocnienia. Zezwolenie nie może zostać uchylone ani zmienione.
Każdy z małżonków ma prawo żądać unieważnienia związku małżeńskiego, które zostało zawarte przez mężczyznę, który nie ukończył 18 lat, jak również małżeństwa zawartego przez kobietę, która bez zezwolenia sądu zawarła związek małżeński po ukończeniu 16 lat, ale przed ukończeniem lat 18 i związku małżeńskiego zawartego przez kobietę, która nie ukończyła 16 lat. Do złożenia powództwa z tego powodu uprawnieni są małżonkowie, jak również prokurator. Nie ma możliwości unieważnienia małżeństwa z powodu braku przepisanego wieku w przypadku, gdy dana osoba ten wiek osiągnęła. Żądać unieważnienia małżeństwa nie może również mąż z powodu przepisanego wieku, jeśli kobieta zaszła w ciążę.
Ubezwłasnowolnienie całkowite: W związek małżeński nie może wstąpić osoba, która jest całkowicie ubezwłasnowolniona (11 k.r.o.). Nie ma możliwości usunięcia tej przesłanki, gdyż ani sąd, ani nikt inny nie może jej znieść. Istnieje jednak możliwość wystąpienia z powództwem o unieważnienie takiego małżeństwa, jeśli jakimś przypadkiem zostało ono zawarte. Z takim powództwem może wystąpić każde z małżonków i prokurator. Zawartego małżeństwa nie będzie można unieważnić, gdy ubezwłasnowolnienie zostanie uchylone.
Choroba psychiczna: (art. 12 k.r.o.) Osoba chora psychicznie albo mająca niedorozwój umysłowy nie może zawrzeć małżeństwa. W tym przypadku sąd może zezwolić na zawarcie małżeństwa osoby, która jest dotknięta chorobą psychiczną albo niedorozwojem umysłowym. Nie może być jednak zagrożenia dla małżeństwa albo zdrowia przyszłego potomstwa. Przed wydaniem postanowienia rozstrzygającego, sąd ma obowiązek wysłuchać osobę, która o takie zezwolenie wnioskuje, jak również osobę, z którą ma zostać zawarty związek małżeński i w razie potrzeby osoby bliskie potencjalnych przyszłych małżonków. Ponadto sąd powinien zasięgnąć opinii lekarza, który jest biegłym, jeśli istnieje taka możliwość, to powinien to być psychiatra. Sąd dodatkowo może zarządzić przeprowadzenie wywiadu środowiskowego, który powinien przeprowadzić kurator sądowy, aby sprawdzić warunki, w jakich żyją osoby ubiegające się o to zezwolenie.
Zgodnie z art. 561 par. 2 i 3 kodeksu postępowania cywilnego w postanowieniu udzielającym zezwolenia na zawarcie związku małżeńskiego należy wskazać osobę, z którą wnioskodawca ma wstąpić w związek małżeński.
Nie ma możliwości unieważnienia małżeństwa po tym jak choroba ustanie. Legitymację procesową czynną w tym przypadku do wystąpienia z powództwem o unieważnienie małżeństwa z powodu przeszkody, jaką jest choroba psychiczna ma każdy z małżonków, a także prokurator.
Bigamia: Art. 13 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wskazuje, że nie może zawrzeć małżeństwa osoba, która już w takim związku pozostaje. Nie ma możliwości usunięcia tej przeszkody. Co ważniejsze kolejne zawarte małżeństwo będzie ważne, jednak osoba, która się tej bigamii dopuszcza popełnia przestępstwo i odpowiadać będzie na podstawie art. 206 kodeksu karnego. Przestępstwo zostaje popełnione tylko przez osobę, która dopuszcza się bigamii. O unieważnienie małżeństwa bigamicznego ubiegać się może każdy, kto ma w tym interes prawny, a także prokurator. Bigamicznego małżeństwa nie można unieważnić, gdy poprzednie małżeństwo ustało lub zostało unieważnione. Nie będzie to dotyczyło jednak sytuacji, gdy ustanie poprzedniego związku małżeńskiego nastąpiło w wyniku śmierci osoby, która pozostając w poprzednio zawartym związku małżeńskim, ponownie zawarła małżeństwo.
Pokrewieństwo: Przepisy prawne (art. 14 k.r.o.) nie zezwalają na zawarcie małżeństwa krewnym w linii prostej ani rodzeństwu. Osobami spokrewnionymi (krewnymi) są osoby mające wspólnego przodka. Krewnymi w linii prostej są osoby, gdzie każda pochodzi od drugiej – od swojego przodka: dziadek – córka – syn itd. Tę kwestię reguluje kodeks rodzinny i opiekuńczy, a dokładniej mówiąc art. 61(7) par. 1. W przypadku rodzeństwa, mamy do czynienia z osobami pochodzącymi od tych samych rodziców albo także pochodzącymi od jednego rodzica czyli również rodzeństwo przyrodnie, a nie tylko rodzeństwo. Warto wspomnieć, że zawarcie małżeństwa pomiędzy krewnymi w linii prostej lub pomiędzy rodzeństwem nie jest przestępstwem, ale przestępstwo stanowi dopuszczenie się do obcowania płciowego w stosunku do wstępnego, zstępnego, przysposobionego, przysposabiającego, brata lub siostry. Kazirodztwo, z czym mamy do czynienia w takim przypadku, jest zagrożone karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat (art. 201 k.k.). Nie ma możliwości usunięcia tej przeszkody. Sąd w żadnym wypadku nie może zezwolić na zawarcie związku małżeńskiego pomiędzy krewnymi, których łączy pokrewieństwo w linii prostej) jak również rodzeństwem. Wystąpić o powództwo unieważnienia mogą: prokurator i każdy, kto ma w tym jakiś interes prawny.
Powinowactwo: Związku małżeńskiego nie mogą zawrzeć także osoby, u których występuje powinowactwo w linii prostej, co reguluje art. 14 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Zgodnie z tym, co wskazuje kodeks rodzinny i opiekuńczy (art. 61 (8) par. 1 k.r.o.) poprzez zawarcie małżeństwa powstaje powinowactwo pomiędzy osobami wstępującymi w związek małżeński a krewnymi małżonka. Powinowactwo nie wygasa, nawet w przypadku, gdy ustanie małżeństwo. Powinowatymi będą np. zięć i teściowa. Stopień i linię powinowactwa ustala się zgodnie z linią pierwszego stopnia pokrewieństwa. Zakaz ten nie dotyczy powinowatych w linii bocznej. W związku z tym małżeństwo będzie można zawrzeć z rodzeństwem naszego byłego małżonka.
W tym przypadku sąd opiekuńczy będzie mógł zezwolić na za zawarcie małżeństwa między powinowatymi w linii prostej, ale jedynie z ważnych powodów. Z wnioskiem do sądu mogą się zwrócić sami zainteresowani. Przed wydaniem postanowienia, które rozstrzygnie owy wniosek, sąd zobowiązany jest do wysłuchania wnioskodawcy, jak również osoby, z którą ma zostać zawarte małżeństwo i tak jak w poprzednich przypadkach, jeśli wystąpi taka potrzeba, to również osoby bliskie przyszłych małżonków. Sąd, w tym przypadku, może wydać zarządzenie o przeprowadzenie wywiadu środowiskowego, które należeć będzie do zadań kuratora sądowego, aby ten ustalił warunki, w jakich bytują osoby ubiegające się o to zezwolenie. Oczywiście, jeśli zezwolenie zostanie wydane, to należy określić w wskazać osobę, która ma w ten związek małżeński wstąpić.
Z powództwem o unieważnienie wystąpić mogą prokurator, jak i każdy z małżonków.
Przysposobienie: (114-127 k.r.o.)Zgodnie z prawem małżeństwa nie mogą zawrzeć także ze sobą przysposobiony i przysposabiany. Kwestia dotyczy przysposobienia zarówno pełnego, jak i niepełnego. Ta przeszkoda jest nieusuwalna, czyli sąd nie może znieść tego zakazu. Tutaj sprawa przedstawia się tak samo, jak w przypadku pokrewieństwa. Samo zawarcie związku nie jest przestępstwem, ale jest nim dopuszczenie się do obcowania płciowego. Kazirodztwo, które wtedy następuje jest karalne zgodnie z podanymi przy pokrewieństwie informacjami. Złożyć powództwo o unieważnienie takiego małżeństwa może klasycznie prokurator i każdy z małżonków.
Takiego małżeństwa nie będzie można unieważnić, jeśli wspominany wcześniej stosunek ustał. Mówi o tym art. 15 par. 3 k.r.o.
Wady oświadczenia woli: Kiedy można unieważnić małżeństwo z powodu wystąpienia wad oświadczenia woli? Gdy złożone oświadczenie o wstąpieniu w małżeństwo lub oświadczenie zawarte w art. 1 par 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zostało złożone przez osobę znajdująca się w stanie, który wyłączał jej świadome działanie a co za tym idzie wyrażenie woli. Podwodem wyłączającym świadome wyrażenie woli może być, chociażby wysoka gorączka, choroba psychiczna, alkoholizm itp. Kolejnym powodem może być błąd co do tożsamości drugiej strony, z którą zawierany jest związek małżeński. Można również powoływać się na działanie pod wpływem bezprawnej groźby osób trzecich lub drugiej strony. Musi tutaj jednak wynikać z okoliczności, że osoba składająca oświadczenie miała obawy odnośnie swojej osoby lub jakiejś innej, to znaczy, że miała obawy, iż grozi jej jakieś poważne niebezpieczeństwo. Wystąpić o unieważnienie takiego małżeństwa może ten małżonek, który złożył oświadczenie woli ze wspomnianą wadą. Nie ma jednoznacznej opinii w doktrynie, co do osoby prokuratora i czy może ona składać to powództwo czy też nie. W jakim czasie można żądać unieważnienia małżeństwa powołując się na wadę oświadczenia woli? Do 6 miesięcy od ustania stanu, który wyłączał świadome działanie (wyrażenie woli), a także od momentu, w którym błąd został wykryty lub od momentu ustania obawy, który wywoływała groźba i we wszystkich tych przypadkach, przez 3 lata od momentu zawarcia małżeństwa.
Wadliwe pełnomocnictwo: Osoba, która udzieliła pełnomocnictwa tak zwany mocodawca, może ubiegać się o unieważnienie małżeństwa, które zostało zawarte przez pełnomocnika w przypadku, gdy nie było wydane zezwolenie przez sąd na złożenie oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński przez pełnomocnika. Wnioskować o unieważnienie małżeństwa można także w przypadku, gdy pełnomocnictwo nie było ważne, a także gdy zostało ono skutecznie odwołane. Nie można składać powództwa o nieważnienie takiego małżeństwa, jeśli małżonkowie podjęli wspólne pożycie. Z powództwem wystąpić może mocodawca. Kwestia możliwości wystąpienia z takim powództwem, nie jest jasna w przypadku prokuratora.
Photo by photo-nic.co.uk nic on Unsplash
The post Przesłanki wykluczające zawarcie małżeństwa first appeared on Droga do szczęścia.
]]>The post Przesłanki warunkujące zawarcie małżeństwa i powództwo o ustalenie niestnienia małżeństwa first appeared on Droga do szczęścia.
]]>Przepisy:
Art. 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego;
Art. 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego;
Art. 10-16 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Gdzie jest różnica pomiędzy jednymi a drugimi przesłankami? Przesłanki warunkujące zawarcie małżeństwa są jakby warunkiem do jego zawarcia, więc są one konieczne i zarazem wystarczające do zawarcia małżeństwa. Do tych przesłanek należą:
W przypadku niespełnienia powyżej przestawionych przesłanek, zostanie zawarte małżeństwo i sporządzony akt małżeństwa, to każdy, kto ma w tym interes prawny, może wystąpić do sądu z powództwem o ustalenie nieistnienia małżeństwa.
Inaczej sprawa się przedstawia w przypadku przesłanek wykluczających zawarcie małżeństwa. Do tych przesłanek należą:
Omówmy przesłanki warunkujące zawarcie małżeństwa. Aby małżeństwo zostało zawarte, to:
Jeśli którakolwiek z tych przesłanek nie zostanie stwierdzona małżeństwo będzie się uważało za niezawarte, a w przypadku małżeństwa wyznaniowego będzie ono zawarte względem prawa kościoła lub związku wyznaniowego, którego dotyczy, nie będzie jednak wywoływało żadnych skutków cywilnych.
Powództwo o ustalenie nieistnienia małżeństwa można wytoczyć, gdy akt małżeństwa został sporządzony pomimo niespełnienia którejkolwiek z przesłanek zawartych w artykule je określającym. Przypomnimy sobie, że do zawarcia muszą zostać spełnione następujące wymogi:
W tym przypadku z powództwem może wystąpić każdy, kto ma w tym interes prawny, a powództwo można wytoczyć w każdym czasie, nawet po śmierci jednego z małżonków.
Photo by zelle duda on Unsplash
The post Przesłanki warunkujące zawarcie małżeństwa i powództwo o ustalenie niestnienia małżeństwa first appeared on Droga do szczęścia.
]]>